ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นหมู่บ้านบาโงยบาแด

ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นหมู่บ้านบาโงยบาแด

เมื่อพูดถึง  “หมู่บ้าน”หลายคนคงจะรู้จักดีว่าคืออะไร  หมู่บ้านก็เป็นสังคมหนึ่งที่มีครอบครัวหลายครอบครัวมาอยู่รวมกันในที่แห่งหนึ่ง  ซึ่งกว่าจะมาเป็นหมู่บ้านได้นั้น มีต้นกำเนิดมาหลากหลายทาง แต่ละหมู่บ้านก็จะมีประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจแตกต่างกันไป บางหมู่บ้านจะมีตำนานเล่าขานกันมาอย่างลึกลับ ชื่อของบางหมู่บ้านก็เกิดมาจากความเข้าใจผิด สลับไปมาจนทำให้เกิดเป็นเรื่องราว แต่บางหมู่บ้านก็เกิดขึ้นจากธรรมชาติแวดล้อมรอบตัวเรา จนเกิดเป็นชื่อเรียกขานหมู่บ้าน ดังเช่นหมู่บ้าน “บาโงยบาแด”

“บาโงยบาแด”เป็นหมู่บ้านหนึ่งในตำบลสะเตงนอก อำเภอเมือง จังหวัดยะลา ที่มีชื่อหมู่บ้านมาจากต้นไม้ชนิดหนึ่ง เป็นภาษาถิ่นเรียกว่า “ ต้นบาแด” มีลักษณะเป็นต้นไม้มีหนามที่แหลมคมมาก ส่วนคำว่า “บาโงย” เป็นภาษาถิ่นเช่นกัน หมายถึงเนินเตี้ยๆ โดยพื้นที่ในหมู่บ้านสมัยก่อนเป็นเนินเตี้ยๆประกอบกับมีต้นบาแดอยู่เป็นจำนวนมาก จึงทำให้ชาวบ้านเรียกขานกันว่า “บาโงยบาแด”  ซึ่งต้นบาแดในภาษาไทย เรียกว่า “ต้นแตว”

ทางไปหมู่บ้านลางา
           ซึ่งอยู่ใก้กับหมู่บ้านบาโงยบาแด

ถ้านับว่าหมู่บ้านบาโงยบาแด เป็นศูนย์กลาง ก็จะมีหมู่บ้านรอบๆ คือ หมู่บ้านบาโงยจีน บ้านลางา และบ้านอามัน นอกจากนั้นหมู่บ้านบาโงยบาแดยังมีที่ตั้งติดอยู่กับแม่น้ำปัตตานี ผู้คนส่วนใหญ่เมื่อว่างจากอาชีพทำสวนทำไร่แล้ว ก็จะมาหาปลานำไปขายเป็นรายได้เสริมอีกด้วย ชาวบ้านอยู่กันแบบเรียบง่าย ตามมีตามเกิดและมีน้ำใจเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ เมื่อถึงวันฮารีรายอ ชาวบ้านก็จะมาพบปะกัน ทำกิจกรรมร่วมกัน ทำให้คนในหมู่บ้านมีความสัมพันธ์ที่แน่นเฟ้นกันยิ่งขึ้น

นับตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน หมู่บ้านบาโงยบาแดมีการเปลี่ยนแปลงขึ้นมากมาย เช่น ในสมัยก่อนยังไม่มีถนนตัดผ่าน การคมนาคมที่ใช้ก็คือการเดินเท้าและใช้เรือ  ณ ปัจจุบันก็มีการสร้างถนนและชลประทาน เพื่อให้ชาวบ้านสามารถใช้ประโยชน์ในการประกอบอาชีพและเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของชาวบ้านได้อีกด้วย สถานีอนามัยก็ได้รับการพัฒนาทั้งสถานที่ในการรองรับผู้ป่วยและเครื่องมือที่มีความทันสมัยมากขึ้น นอกจากนั้นได้มีการสร้างโรงเรียนขึ้นภายในหมู่บ้านบาโงยบาแด นั่นก็คือ โรงเรียนไทยรัฐวิทยา ๒๔ (บ้านบาโงยบาแด) ซึ่งปัจจุบันนี้ก็มีนักเรียนเข้ามาศึกษากันอยู่มาก  ทั้งคนในพื้นที่และหมู่บ้านใกล้เคียง

วิทยาลัยอาชีวศึกษายะลา

สถานที่สำคัญของหมู่บ้านบาโงยบาแดมีอยู่หลากหลายแห่ง เช่น  โรงเรียนไทยรัฐวิทยา  วิทยาลัยอาชีวศึกษา  สถานีอนามัยบ้านบาโงยบาแด  มัสยิดหมู่บ้านบาโงยบาแด อีกทั้งยังมีสถานที่ที่ใช้ในการพบปะสังสรรค์ เช่น ริมแม่น้ำปัตตานี ลานละหมาด แต่ละสถานที่ก็จะมีความสำคัญแตกต่างกันไป เช่น โรงเรียนไทยรัฐวิทยา แม้จะเป็นโรงเรียนสำหรับเด็กนักเรียนประถมศึกษา แต่ก็ยังมีบุคคลทั่วไปเข้ามาใช้สถานที่ คนในหมู่บ้านบาโงยบาแดที่เป็นชายส่วนใหญ่จะเข้ามาเล่นฟุตบอล ซึ่งเป็นการออกกำลังกายประเภทหนึ่ง เป็นอย่างนี้มาเกือบสิบปี จนปัจจุบันเมื่อมีการแข่งขันกีฬาฟุตบอล ทีมจากหมู่บ้านของเราก็จะสามารถคว้าชัยชนะมาได้  วิทยาลัยอาชีวศึกษา ก็เป็นอีกที่หนึ่งที่เป็นศูนย์รวมของประชาชนหญิง ในการฝึกอาชีพ    ทุกๆเย็นประชาชนส่วนใหญ่ก็จะมาพบปะกันที่ริมแม่น้ำ มาพูดถึงเรื่องของแต่ละคนที่ประสบมา หรือเรื่องการจัดการหมู่บ้าน ซึ่งสิ่งเหล่านี้ทำให้ความสัมพันธ์ของเรายิ่งกระชั้นชิด  และเป็นผลดีกับหมู่บ้านบาโงยบาแดด้วย

ปลาส้ม ก็เป็นอาหารขึ้นชื่ออีกประเภทหนึ่งของหมู่บ้านบาโงยบาแด  ที่มีวิธีทการทำคือนำปลามาคลุกกับข้าวสุกแล้วหมักจนมีรสเปรี้ยวและมีกลิ่นหอม ประมาณ45วัน เป็นอย่างน้อย      เนื่องจากหมู่บ้านมีที่ตั้งอยู่ใกล้กับแหล่งน้ำ ชาวบ้านส่วนใหญ่ที่สามารถจับปลาได้ แล้วเหลือจากการทำอาหารจึงได้คิดค้นวิธีการถนอมอาหาร  และปลาส้มก็เป็นอีกหนึ่งวิธีในนั้น และก็เป็นอาหารที่สามารถสร้างรายได้เสริม ให้ชาวบ้าน  ใช้ต้นทุนน้อยแต่ กำไรมาก

แต่ละหมู่บ้านก็จะมีความแตกต่างกัน และต่างก็มีประวัติความเป็นมาต่างกัน หมู่บ้านบาโงยบาแดก็เป็นอีกหมู่บ้านหนึ่งที่มีความเป็นมาที่สอดคล้องกับสิ่งแวดล้อมในอดีต และปัจจุบัน ถึงแม้ว่าจะมีการเปลี่ยนแปลงมากขึ้น แต่ก็ยังมีกลิ่นอายความเป็นอดีตอยู่  เป็นหมู่บ้านที่ให้ความสำคัญกับประเพณีในอดีต  ให้ความสำคัญกับศาสนาที่ตนนับถือจนสามารถใช้ชีวิตอยู่อย่างสันติ แม้ว่าหมู่บ้านแห่งนี้จะตั้งอยู่ในที่ๆอันตราย รายรอบก็ตาม 

                                  


อ้างอิงข้อมูล
        -        องค์การบริหารส่วนตำบลสะเตงนอก

อ้างอิงรูปภาพ
        -         http://www.m-culture.in.th/                      

      -      http://www.info.dla.go.th/
      -      http://www.kruaklaibaan.com/
      -      วิทยาลัยอาชีวศึกษายะลา